Dijital Okuryazarlık

Teknolojinin her alanındaki hızlı gelişmeler ve Bilgi İletişim Teknolojileri’nin (BİT) etkisi, öte yandan sosyal, ekonomik, çevresel kayıplar bireyleri yaşamlarını sürdürmeleri için yeni beceriler kazanmaya zorlamaktadır. Her seviyedeki ve her alandaki eğitim sistemi kişilerin bu değişimlerle başa çıkmasına yardım etmelidir.

Özellikle KOBİlerde çalışanlar için, teknik bilginin tüm bu hızlı değişimler nedeniyle geçerliğini yitirmeye eğilimli olması, işletmelerin kolaylıkla miadını doldurması ve böylelikle mesleklerini sürdürmeleri genellikle büyük bir zorluk olmasından dolayı mesleki eğitim bu bağlamda oldukça önemlidir. Bu nedenle mesleki eğitim müfredatının iki katmanda revize edilmelidir: içerik açısından ve ifade açısından.

CNC eğitiminde temel teknik içeriğin partner ülkelerde genel olarak olduça benzer olduğu görülmektedir. Müfredat geliştirilirken, öğrenme hedeflerinin açık tanımlanması ve öğrenme çıktılarının değerlendirilmesi oldukça önemlidir. Projenin erken safhalarında, bu hedef ve çıktıların üstü kapalı olarak müfredatlarda bulunduğu tespit edilmiştir. Ancak bu hedef ve çıktılar tasarlanan müfredatların asli bölümleridir ve açık, net bir şekilde belirtilmelidir. Bu bağlamda, önerilen müfredatta öğrenme çıktıları ve öğrenme hedefleri EQVET ve MYK’da belirlenen beceriler ve niteliklere göre, sektörün ihtiyaçlarına doğrudan cevap vererek, yeniden tanımlanmıştır.

Bu proje kapsamında her bireyin örgün ve yaygın eğitimde edinmesi gereken genel dijital becerilerini geliştirmesine yardım etmek için mevcut CNC müfredatı orta seviyeye kadar dijital okuryazarlığı kapsayacak şekilde genişletilmiştir. Günümüzde bu beceriler herkes için bir zorunluluk olarak kabul edilmektedir ve müfredatın özünün parçası olmalıdır. Birleşik Krallık dijital stratejisi olan ülkeler arasında yer almaktadır ve dijital okuryazarlığın, dijital becerilerin ne olduğu üzerine çeşitli raporlar yayımlamıştır. Lordlar Kamarası Dijital Beceriler Komitesi tarafından Şubat 2015’te hazırlanan raporlardan biri olan “Ya Hep Ya Hiç: Birleşik Krallık’ın Dijital Geleceği”nde (Make or Break: The UK’s Digital Future)¹ dijital okuryazarlık ve buna bağlı olarak dijital beceriler ve sürdürülebilir ekonomiye genişçe yer verilmiştir. Dijital okuryazarlığın çeşitli yönleri ve ekonomiyle sosyal sürdürülebilirlik üzerindeki etkileri bu raporda vurgulanmıştır. Eğitimin rolü ve dijital okuryazarlığın müfredatın özünün bir parçası olarak eklenmesi raporda dile getirilmiştir.

“...Orta ve yüksek seviye becerilerdeki noksanlığın (dijital ‘işçiler’ ve ‘yaratıcılar’) ‘yetenek kuyruğunda’ yani ilk. orta ve yüksek eğitim seviyelerinde yer aldığı konusunda fikir birliği bulunmaktaydı…”

“…dijital okuryazarlığın müfredata sadece ayrı bir konu olarak değil, tüm diğer konuları destekleyen üçüncü bir öz konu olarak gömülmesi gerekliliği üzerine güçlü bir fikir birliğini gösterdi…”

Dijital okuryazarlık kısaca “dijital teknolojiyi, iletişim araçlarını veya ağları bilgiyi tespit etme, değerlendirme, kullanma ve yaratma amacıyla kullanma kabiliyeti²” ya da daha genel şekilde “bir kişiyi dijital bir toplumda yaşaması, öğrenmesi ve çalışması için donatan yeterlilikler” olarak tanımlanabilir. Teknolojinin toplumlardan ve eğitimden daha hızlı değişmesinden dolayı sürdürülebilir ekonomiler için dijital okuryazarlığın önemi oldukça açıktır.

Figure 1. Dijital Okuryazarlığın 6 Bileşeni (https://www.jisc.ac.uk/guides/developing-students-digital-literacy) .

CNC eğitiminde dijital okuryazarlık, öğrenenlerin Bilgi ve İletişim Teknolojileri’ni (BİT) mesleklerinde, istediklerinde ihtiyaç duyulan bilgiye ulaşabilmelerinde, problem çözmede ve paylaşımda uygulayıcı topluluğun parçası olabilmelerini sağlayan dijital becerilerin orta seviyeye kadar geliştirilmesini hedefler. Bu beceriler aynı zamanda üretkenliğin, yaratıcılığın, sürdürülebilirliğin BİT düzleminde tartışıldığı dijital ekonomilerde temel beceriler olarak kabul edilmektedir. Dijital okuryazar bir kişi aşağıdaki genel niteliklere sahiptir⁴:

• Farklı formatlarda dijital bilgiyi anlayabilir, değerlendirebilir, yaratabilir.
• Çeşitli bilgi ve iletişim teknolojilerini uygun ve efektif bir şekilde bilgiye ulaşmak için kullanabilir, sonuçları yorumlayabilir, bilginin kalitesini değerlendirebilir.
• Teknoloji ve yaşam boyu öğrenme arasındaki ilişkiyi anlayabilir.
• Bu becerileri ve uygun teknolojiyi emsaller, meslektaşlar, aile ve genel olarak kamuyla iletişim ve işbirliği için kullanabilir.
• Bu becerileri topluma aktif katılımda ve katkıda bulunmada kullanabilir.

Bu beceriler aynı zamanda önerilen dijital okuryazarlık müfredatının öğrenme çıktılarıdır.

İçerik şu şekilde yapılandırılabilir:

Bölüm 1: TEMEL BİLGİSAYAR BİLGİSİ

1. Bilgisayar Terminolojisi ve Donanım Bileşenlerine Giriş

• Çevresel aygıtlara giriş
• Donanımda sorun gidermenin temelleri

2. İşletim Sistemlerine Giriş
   • Dosya yönetiminin temelleri (Pencereleri küçültme, büyütme and taşıma; genel dosya uzantı çeşitlerini tanıma; ikonları tanıma ve kullanma)
   • Sorun gidermenin temelleri

3. Yazılım Yükleme/Kaldırmaya Giriş
   • Sistem güncellemeleri
   • Sistem yedeklemesi

Bölüm 2: YAZILIM KULLANIMINDA YETERLİK

1. Çeşitli Formatlarda Yeni döküman Oluşturma
   • Belgelere müdahale

2. Dosya Düzenlemenin Temelleri (metin seçme, kopyalama ve yapıştırma; yazdırma)

3. Ofis Programlarının Esasları
   • Word işleme
   • Sunum
   • Spreadsheet
   • PDF okuyucular
   • Dosya sıkıştırma yazılımları

Bölüm 3: ELEKTRONİK İLETİŞİM BECERİLERİ

1. Elektronik Posta
   • Mesaj oluşturma, gönderme, yanıtlama, iletme
   • Mesaja dosya ekleme
   • Mesajdaki eklere ulaşma
   • Mesaj içeriğini düzenleme
   • e-posta dosyalarını organize etme

2. Elektronik Tartışma Listelerini Anlama

Bölüm 4: İNTERNET BECERİLERİ

1. İnternet Bağlantısı Kurma

2. İnternet Sunucuları Ağı ve fonksiyonları, arama yapmak ve internette gezinme, internet tarayıcısı kurmak, geliştirmek

3. Tarayıcıyı efektif olarak kullanmak, yer imleri, işlem geçmişi, araç çubukları, ileri ve geri sekmeleri

4. Bilgiye ulaşmak için arama motorları ve dizinlerin verimli kullanımı

5. İnternetten dosya ve görsel indirme

6. İnternetin köprü yapısını anlama ve efektif olarak gezinme

7. İnternet kullanırken veri güvenliği

Bölüm 5: DOSYA TRANSFERİ

1. Güvenli Dosya Transferi Protokolü’nü (SFTP) ve Güvenli Kopya Protokolü’nü (SCP) anlama

2. SSH kullanarak uzak sunucuya kayıt olma ve bağlanma

3. Yükleme/indirmeyle dosya transferi

4. Dosya/belge güvenlik ayarlarını görme ve değiştirme

1^http://www.publications.parliament.uk/pa/ld201415/ldselect/lddigital/111/11102.html